• عموم شهروندان

طبق شیوه نامه اجرایی پسماندهای عمرانی و ساختمانی، تعریف پسماندهای عمرانی و ساختمانی به شرح زیر است:

پسماند عمرانی و ساختمانی:

 به کلیه پسماندهای حاصل از ساخت و ساز، تخریب اماکن و ساختمان های فرسوده، گودبرداری، خاکبرداری، تعمیر و نوسازی، راه سازی، آسفالت معابر، حفاری­های مربوط به تأسیسات شهری و به طور کلی هرگونه پسماند حاصل از فعالیت عمرانی و ساختمانی مشتمل بر خاک و مخلوط حاصل از خاکبرداری، شیشه، بتن، ملات گچ و خاک، کاشی و سرامیک، ملات ماسه و سیمان، قیر و گونی، سنگ، آجر، موزائیک، رابیتس، تیرچه سقفی، شیروانی، چوب و سایر پسماندهای مشابه اطلاق می­گردد. طبق همین تعریف، پسماندهای عمرانی و ساختمانی به دو دسته کلی تقسیم می­شوند:

پسماندهای کل (عمده) عمرانی و ساختمانی: 

به کلیه پسماندهای عمرانی و ساختمانی که روزانه بیشتر از 2 متر مکعب باشد و توسط ماشین آلات حفّار و خودروهای کمپرسی بارگیری و حمل می­شود اطلاق می­گردد.

پسماندهای جزء عمرانی و ساختمانی: 

به کلیه پسماندهای عمرانی و ساختمانی که روزانه کمتر یا برابر 2 متر مکعب باشد اطلاق می­گردد.

همانگونه که گفته شد، پسماندهای ساختمانی بیشترین حجم پسماندهای تولیدی در شهرها را به خود اختصاص می­دهند. این حجم عظیم، در صورت عدم مدیریت مناسب می­تواند مشکلات عدیده­ای را گریبانگیر شهرها کند. از جمله معضلات و مشکلات ناشی از عدم مدیریت صحیح پسماندهای ساختمانی عبارتند از:

تخلیه­ های غیرمجاز پسماندهای عمرانی و ساختمانی در معابر و گذرگاه­ها

ایجاد آسیب به آسفالت و رویه راه­ها در اثر بارگیری و حمل غیر مجاز پسماندهای ساختمانی و عمرانی

ایجاد بستر مناسب برای شیوع عوامل بیماری­زا به ویژه بیماری سالک

ایجاد منظر نامناسب شهری

ایجاد مشکلات زیست محیطی از جمله پدیده ریزگردها

هدر رفت منابع و مصالح طبیعی

 با توجه به موارد یاد شده، مدیریت صحیح پسماندهای ساختمانی از اولویت­های جوامع شهری بوده که مستلزم توجه جدی مدیران شهری می­باشد.

دفع پسماندهای ساختمانی و عمرانی در  چه مکانی انجام می شود؟

در حال حاضر، پسماندهای عمرانی و ساختمانی بارگیری شده، در تنها محل مجاز تخلیه پسماندهای عمرانی و ساختمانی در محل گردنه زینل دفع می­شوند. البته بدلیل عدم نظارت کافی و عدم هماهنگی های میان سازمانی تا پیش از این تخلیه­ های غیر مجاز نیز در سطح و حومه شهر انجام می­شد. سایت گردنه زینل در 35 کیلومتری جنوب شرقی شهر اصفهان، در منطقه‌ای محصور میان دو کوه کلاه قاضی در جنوب و کوه شیدان در شمال واقع است. مختصات این منطقه، 32 درجه و 36 دقیقه شمالی و 51 درجه و 48 دقیقه شرقی می­باشد.

طبق آمار و بررسی­های انجام شده، در حال حاضر در اصفهان روزانه حدود 7000 تن پسماندهای ساختمانی و عمرانی تولید می­شود که تنها نزدیک به نیمی از آن در محل سایت تخلیه مجاز شهرداری واقع در گردنه زینل تخلیه می­گردد. شایان ذکر است پسماند ساختمانی از دو منبع مالکین خصوصی و پروژه­های متعلق به شهرداری تولید و در محل تخلیه می­شوند.

اهداف استقرار سیستم مدیریت یکپارچه پسماندهای عمرانی و ساختمانی در شهر اصفهان چیست؟ 

در حال حاضر به دلیل عدم یکپارچگی مدیریت پسماندهای ساختمانی بین زیر مجموعه­های شهرداری، امکان کنترل و نظارت کافی بر فرآیند تولید تا تخلیه آنها وجود ندارد. هدف از اجرای این طرح عبارت است از:

نظارت بر فرآیند تولید پسماندهای ساختمانی

تفکیک در مبداء و جلوگیری از بارگیری مخلوط در حد امکان

هماهنگی میان نهادهای نظارتی پیرامون ساختمان­های در حال ساخت و تخریب

نظارت و کنترل کافی بر فرآیند بارگیری و حمل پسماندهای ساختمانی

جلوگیری از تخریب­ها و خاکبرداری­های غیر مجاز بدلیل نبودن فرآیند نظارتی یکپارچه

ساماندهی مناسب پسماندهای ساختمانی در سایت گردنه زینل

ممانعت از خطرات زیست محیطی و بهداشتی مانند آلودگی خاک، شیوع بیماری سالک و پدیده ریزگردها

جلوگیری از هدر رفت منابع طبیعی از طریق بازیافت منابع و مصالح

الزامات قانونی مدیریت پسماندهای عمرانی و ساختمانی

قانون مدیریت پسماند

طبق ماده 5 آیین نامه اجرایی قانون مدیریت پسماند مصوب 05/05/1384، وزارت کشور باید با هماهنگی سازمان حفاظت محیط زیست، شیوه­نامه­های اجرایی مدیریت پسماندهای عادی و کشاورزی و پسماند ویژه تبدیل شده به پسماند عادی از قبیل تولید، ذخیره­سازی، جمع­آوری، جداسازی، حمل و نقل، بازیافت، پردازش و دفع را با رعایت ماده 11 قانون مدیریت پسماند، شش ماه پس از ابلاغ این آیین نامه تهیه و به مورد اجرا بگذارد. همچنین طبق ماده 9 این قانون، کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که مبادرت به عملیات ساختمانی و عمرانی از هر قبیل در سطح شهر، روستا و بخش می­نمایند، باید مقررات و شیوه نامه­های مربوط در خصوص جداسازی، ذخیره و انتقال نخاله­های ساختمانی را رعایت نمایند.

سامانه مدیریت یکپارچه پسماندهای عمرانی و ساختمانی

جهت استقرار سیستم مدیریت یکپارچه پسماندهای ساختمانی و عمرانی، نیاز به یک سامانه کنترلی و نظارتی است که امکان پایش فرآیند از نقطه تولید تا محل دفع را فراهم سازد. بویژه در شهرداری اصفهان که مسئولیت هر بخش از فرآیند بر عهده یکی از زیرمجموعه­های شهرداری است لزوم استقرار این سامانه بیشتر احساس می­شود. در سایر کلانشهرها نیز سامانه­های مشابهی مستقر گردیده است. سامانه ای که در شهرداری اصفهان مستقر شده است شامل سه بخش عمده است:

نرم افزار مدیریت پسماندهای ساختمانی و عمرانی

وبسایت شهروندی به نشانی cw.isfahan.ir

اپلیکیشن ناظرین

اطلاعات شامل مشخصات ساختمان و میزان پسماندهای تولیدی به تفکیک پسماند و خاک تولیدی در این سامانه ثبت می­گردد. به علاوه مشخصات پیمانکاران حفار و حمل کننده و خودروهای آنها، مجوزهای صادر شده، مشخصات کارت فعالیت و غیره تماما در این سامانه ثبت می­شوند. به علاوه تخلفات احتمالی نیز در این سامانه ثبت می­گردند و در لحظه در دسترس قرار می­گیرند.

همچنین شهروندان و پیمانکاران می توانند به جای مراجعه حضوری به مناطق، از طریق وبسایت cw.isfahan.ir نسبت به ثبت درخواست صدور مجوز تخریب و خاکبرداری و خاک مرغوب اقدام نمایند.