آگهی خرید و فروش قبر با قیمت‌های نجومی و غیرقابل باورکردنی این روزها در برخی از سایت‌های اینترنتی به‌وفور به چشم می‌خورد و ردپای دلالان در این زمینه نیز مشاهده می‌شود. همین چند روز پیش بود که خبر فروش قبر یک متر و نیمی با بهای 300 میلیون تومان در تهران، حاشیه‌ساز شد و واکنش‌های بسیاری را به وجود آورد؛ چرا که هزینه این قبور بسیار بیشتر از نرخ یک متر مربع زمین مسکونی در برخی از محله‌های تهران است؛ این درحالی است که احمدرضا مرادی، مدیرعامل سازمان آرامستان‌های اصفهان می‌گوید قیمت نجومی قبر در این شهر وجود ندارد و تنها برخی از قبور هستند که نسبت به قبرهای عادی از قیمت بیشتری برخوردار هستند:
«قطعاتی که در فاز سه آرامستان قرار دارند، جزو حداقل‌ها به شمار می‌روند و قیمت پایه قبور از 600 هزار تومان آغاز می‌شود و با احتساب هزینه کفن و دفن متوفی حداکثر هزینه در این قطعات حدود یک میلیون و پانصد هزار تومان می‌شود؛ درحالی‌که در قطعات فاز دو، این مبلغ از دو میلیون تومان شروع و تا حدود سه و نیم میلیون تومان افزایش می‌یابد، ولی در قطعات فاز یک که بسیار قدیمی‌تر هستند، حدود 60 الی 70 درصد ظرفیت آنها تکمیل و مابقی نیز توسط اقوام و بستگان درجه یک متوفیان پیش‌خرید شده‌اند. ولی اصرار برخی از خانواده‌ها نیز بر این است که متوفیان آنها حتما در این قطعات که آشنایان و بستگان آنها به خاک سپرده شده‌اند، دفن شوند. قیمت این قبور نسبت به بقیه بالاتر و بین 7 تا 15 میلیون تومان است.»
با توجه به گرانی‌های افسارگسیخته و تورم موجود در کشور، در حال حاضر میزان هزینه مراسم کفن و دفن در آرامستان باغ‌رضوان چقدر است؟بخشی از میزان هزینه مراسم کفنودفن به رویکرد خانواده‌ها، تشریفات و دیدگاه آنها برمی‌گردد؛ وگرنه هزینه تدفین متوفی و خرید آرامگاه در آرامستان باغ رضوان، براساس مصوبه شورای اسلامی شهر است که دارای یک حداقل و حداکثر است.
حداقل و حداکثر قیمت قبور چه میزان است؟قطعاتی که در فاز سه آرامستان قرار دارند، جزوحداقل‌ها به شمار می‌روند و قیمت پایه قبور از 600 هزار تومان آغاز می‌شود و با احتساب هزینه کفنودفن متوفی حداکثر هزینه در این قطعات حدود یک‌میلیون و پانصد‌هزار تومان می‌شود؛ درحالی‌که در قطعات فاز دو، این مبلغ از دو میلیون تومان شروع و تا حدود سه‌و‌نیم میلیون تومان افزایش می‌یابد، ولی در قطعات فاز یک که بسیار قدیمی‌تر هستند حدود 60 الی 70 درصد ظرفیت آنها تکمیل و مابقی نیز توسط اقوام و بستگان درجه یک متوفیان پیش‌خرید شده‌اند. ولی اصرار برخی از خانواده‌ها نیز بر این است که متوفیان آنها حتما در این قطعات که آشنایان و بستگان آنها به خاک سپرده شده‌اند، دفن شوند. قیمت این قبور نسبت به بقیه بالاتر و بین 7 تا 15 میلیون تومان است.
این قبور به غیر از اینکه افراد می‌توانند پس از مرگ در کنار آشنایانشان به خاک سپرده شوند، چه ویژگی و تفاوتی با باقی قبور دارد و علت گران‌تر بودن آنها چیست؟هیچ تفاوتی ندارد و افرادی که اقدام به پیش‌خرید آن می‌کنند، اصرار دارند که حتما نزدیک بستگان متوفی خود به خاک سپرده شوند.
قبوری که در فاز یک وجود دارد، چه تعداد است؟آمار دقیقی از تعداد آرامگاه‌های قابل ارائه وجود ندارد؛ چرا که این تعداد در طول زمان متغیر است؛ زیرا بعضی از افراد آرامگاه‌های خریداری‌شده را به سازمان مسترد می‌کنند یا در بعضی از نقاط بین قطعات، فضاهایی خالی موجود است و قابلیت احداث آرامگاه را دارد که در جهت اجابت درخواست متقاضیان نسبت به ایجاد آرامگاه در آنها اقدام می‌شود؛
آیا قبرها قابل خرید و فروش یا پس‌دادن هستند؟خرید و فروش آرامگاه ممنوع است و افرادی که قبلا آرامگاه خریداری کرده‌اند، یا در زمان فوت مورد بهره‌برداری صاحب سند قرار می‌گیرد یا به بستگان درجه یک فرد انتقال می‌یابد. در غیر این صورت و با درخواست متقاضی مبنی بر عدم بهره‌برداری، آرامگاه به سازمان مسترد و طبق مصوبه شورای محترم اسلامی شهر مبلغ پایه قبور در زمان استرداد به متقاضی پرداخت می‌شود.
پس قبر خریدن هم نوعی سرمایه‌گذاری به شمار می‌آید؟برای اینکه دیدگاه سرمایه‌گذاری در این باره به وجود نیاید، در هر سندی به طور کلی قید شده که هر آرامگاه که خریداری شود، صرفا متعلق به همان فردی است که اقدام به خرید آن کرده است و فقط هم حق بهره‌برداری از آن را دارد و نه مالکیت آن را؛ همان‌طور هم که در سند ذکر شده، بهره‌بردار تنها حق واگذاری آن را به پدر و مادر، همسر، فرزند، خواهر، برادر و پدر و مادر همسر را دارد. در غیر این صورت باید آرامگاه به سازمان برگردانده شود و قیمت پایه آرامگاه را دریافت کند.
در برخی از سایت‌های اینترنتی آگهی خرید و فروش قبر به وضوح و به طور مکرر دیده می‌شود. با توجه به توضیحاتی که شما به آن اشاره کردید، پس این خرید و فروش‌ها چگونه انجام می‌شوند؟امکان خرید و فروش قبر به هیچ عنوان وجود ندارد و این‌گونه خرید و فروش‌ها غیر‌مجاز است و امکان انتقال ندارند؛ در سنوات گذشته مرسوم بوده که هر فردی چندین قبر خریداری کند؛ به این دلیل که تمایل داشته است خود و بستگانش در کنار همدیگر به خاک سپرده شوند و نمی‌خواسته که آنها هم اطلاع داشته باشند؛ چرا که دو فرهنگ غالب در اصفهان وجود دارد؛ آن‌چنان که برخی به شدت اصرار دارند، قبل از فوت حتما قبرشان را خریداری کنند تا دیگران به زحمت نیفتند، اما برخی نیز خرید قبر پیش از مرگ را بد می‌دانند و معتقدند اگر کسی اقدام به این کار کرد، مرگش خیلی زودتر فرا می‌رسد.
تجریه شما می‌گوید کدام یک از این دو دسته بیشتر هستند؟در حال حاضر آن‌هایی که تمایل به خرید قبر پیش از مرگ هستند، بیشتر است.
آماری از پیش‌خرید قبور در سال جاری دارید؟پیش‌خرید قبور در دهه اخیر نسبت به گذشته افزایش داشته است. بخشی از این افزایش با رویکرد اقتصادی است و با هدف اینکه نمی‌خواهند پس از مرگ، زحمتی برای وراث و بازماندگان ایجاد کنند، مبادرت به پیش‌خرید قبور می‌کنند.
طیف خاصی اقدام به پیش‌خرید قبر می‌کنند؟خیر، افرادی که معتقد و مذهبی‌تر هستند و همچنین کسانی که نمی‌خواهند پس از مرگ برای بازماندگان زحمتی ایجاد کنند و بعضی‌ها هم به صورت دسته‌جمعی مراجعه می‌کنند و با خرید قبر تمایل دارند که پس از فوت، کنار یکدیگر دفن شوند.
این‌ها تعدادشان چقدر است؟همه هستند؛ هم خیلی پولدارها و هم خیلی فقیرها. آمار دقیقی در این باره وجود ندارد. اما اکنون خرید چند قبر توسط یک نفر ممنوع شده است و اگربه نام شخصی سندی صادر شده باشد، دیگر به هیچ‌وجه امکان خریداری مجدد ندارد.
با توجه به ساخت آرامگاه‌های خانوادگی در باغ رضوان، هزینه خرید این قبور چه میزان است؟با توجه به نوع ساخت و چیدمان این آرامگاه‌ها و براساس مصوبه شورای اسلامی شهر در هر قطعه‌ای که آرامگاه خانوادگی ایجاد می‌شود، قیمت این قبور سه‌برابر قیمت قبور معمولی است. این قبور اتفاقا متقاضی بسیار زیادی هم دارد و تعداد قبور نیز 6، 8 و 10 آرامگاه دوطبقه است.
آیا فقط افرادی که در اصفهان زندگی می‌کنند، اجازه دفن و خریداری قبر در آرامستان باغ‌رضوان را دارند؟هیچ محدودیتی برای دفن یا خرید قبر در آرامستان باغ رضوان نداریم؛ صرفا در یک بازه زمانی به دلیل شیوع کرونا این ممنوعیت انجام شد.
آیا ممکن است فردی قبری را خریداری کند، اما پس از مرگ در آن دفن نشود و قبر بلاتکلیف بماند؟بله، مواردی وجود داشته است. در این باره وراث با ارائه برگه انحصارورثه و تصمیم جمعی اقدام و در بعضی موارد شخص وارث ندارد که مدعیان احتمالی باید به دادسرا مراجعه کنند و سپس براساس حکم قضایی در رابطه با قبور بدون بهره‌بردار، تصمیم‌گیری شود.
گفتید نسبت به یک دهه گذشته خریداری قبور افزایش داشته است. این موضوع شما را با کمبود فضای فیزیکی مواجه نکرده است؟پیش‌بینی و افزایش سالانه در این رابطه وجود دارد؛ اما امسال به دلیل شیوع کرونا و افزایش تعداد متوفی سازمان آرامستان‌ها در مقطعی با چالش آرامگاه آماده روبه‌رو شد. به همین دلیل و با هدف مدیریت بحران برای مدتی، صدور پیش‌مجوز دفن ممنوع شد تا این موضوع با اولویت دفن متوفی مدیریت شود.
در آن زمان، روزانه چه تعداد فوتی ناشی از کرونا داشتید؟امسال آمار متوفیان نه‌ماهه با افزایش 54 درصدی نسبت به نه ماهه سال قبل روبه‌رو شد؛ به طوری که در هشت‌ماهه اول سال جاری به اندازه کل سال 98 متوفی در آرامستان آرام گرفتند. در اوج مرگ‌و‌میر ناشی از کرونا که آبان ماه بود، روزانه 32 تا 33 متوفی کرونایی دفن می‌شدند؛ خوشبختانه اکنون (20 دی 99) این آمار به دو تا چهار4 متوفی در روز تقلیل یافته است.
با توجه به اینکه ویروس کرونا همچنان در استان جولان می‌دهد و قربانی می‌گیرد، آیا مراسم ختم در آرامستان برگزار می‌شود؟اکنون ورودی‌های آرامستان باز شده و مردم به زیارت اهل قبور می‌آیند؛ درحالی‌که در آبان‌ماه، با مصوبه ستاد مدیریت کرونای شهرستان، حدود یک ماه ورودی‌های آرامستان باغ رضوان بسته بود. مجالس هم از چند روز پیش با رعایت پروتکل‌های بهداشتی برگزار می‌شوند؛ به این نحو که پذیرایی اصلا انجام نشود یا صرفا پک‌های از قبل آماده شده در اختیار عزاداران قرار گیرد. همه با ماسک وارد شوند و فاصله اجتماعی را هم رعایت کنند. تعداد حاضران هم باید محدود باشد و برای هر مراسمی بیشتر از 50 صندلی در اختیار برگزارکنندگان قرار نگیرد؛ درحالی‌که قبلا حداقل صندلی که در اختیار آنها قرار می‌گرفت، بین 100 تا 150 عدد بود.
ارائه خدمات لوکس و برگزاری مجالس لاکچری ختم در سال‌های اخیر در کشور رایج شده است. آیا در باغ رضوان نیز چنین خدماتی ارائه می‌شود؟سعی کردیم فعلا به این موضوع ورود نکنیم. یکی از ویژگی‌هایی که آرامستان باغ رضوان دارد، یکنواخت بودن آن است؛ مثلا تا ده سال پیش، خود سازمان آرامستان‌ها سنگ قبور را انتخاب و به‌صورت یکنواخت نصب می‌کرد تا همه یکسان باشند؛ الان هم براساس یک اندازه و دستورالعمل مشخص نصب می‌شود و صرفا انتخاب رنگ و نوع سنگ با متقاضیان است؛ در خدمات مجالس هم همین است و خدمات به صورت متحدالشکل و با دستور العمل خاصی است و آنها را محدود کرده‌ایم.
پس هست؟خیر. مجالس لاکچری تا قبل از کرونا در تالارها و... در سطح شهر برگزار می‌شد. اکنون نیز شرایط کرونایی سبب شده تا همه مراسم، تقریبا یکسان برگزار شوند. البته افرادی مراجعه می‌کنند و خواهان خدمات لاکچری هستند، ولی تاکنون سعی کردیم اجازه این کار را ندهیم.
گفته می‌شود دفن در جوار امامزاده‌ها ممنوع است؛ درحالی‌که در بسیاری از مواقع این اتفاق رخ می‌دهد. آیا سازمان آرامستان‌ها در این زمینه مداخله‌ای ندارد؟طبق بند 13 ماده 55 قانون شهرداری‌ها این وظیفه به عهده شهرداری‌هاست. به اعتقاد بنده، برخی از امامزاده‌ها و اماکن متبرکه آرام آرام، تغییر کاربری داده‌اند؛ به طوری که جنبه آرامستانی بودن آنها پر‌رنگ‌تر شده است. از سوی دیگر، عنوان می‌کنند که پیش‌فروش قبر در این مکان‌ها وجود ندارد و این در حالی است که شاهد پیش‌فروش قبر در امامزاده‌ها هستیم. سازمان آرامستان‌های شهرداری اصفهان به عنوان متولی این موضوع به دلایلی نظیر عدم رعایت موارد بهداشتی و زیست‌محیطی و قرار گرفتن بعضی از این بقاع متبرکه در نقاط شلوغ و پرتردد شهر و در جوار مراکز تجاری، مسکونی و آموزشی با تغییر کاربری این مکان‌ها و دفن متوفیان در آستان امامزاده‌ها و بقاع متبرکه مخالف است.
